Przewodnik po wapnowaniu gleby

Wapnowanie to jeden z podstawowych zabiegów agrotechnicznych realizowanych na glebach kwaśnych i bardzo kwaśnych, które w Polsce stanowią niemal połowę areału rolnego. Głównym celem nawożenia jest zwiększenie przyswajalności kluczowych składników pokarmowych przez rośliny. Prawidłowo przeprowadzone nie tylko poprawia strukturę i stan fitosanitarny gleby, ale także hamuje rozwój patogenów i blokuje przyswajanie metali ciężkich przez rośliny. Kiedy najlepiej przeprowadzić zabieg wapnowania i o czym pamiętać podczas wykonywania tej procedury?

Wapnowanie gleby – kiedy wykonać?

Do niedawna za optymalny termin wapnowania gleby uznawano okres pożniwny. Zwiększona ilość opadów i duża wilgotność gleby sprzyjają bowiem równomiernemu rozprowadzaniu wapna i stymulują reakcje wapna z glebą. W ostatnim czasie odchodzi się jednak od tej praktyki na rzecz nawożenia gleby na ściernisko zamiast pożniwnego nawożenia azotem.

W określonych przypadkach można przeprowadzić zabieg w okresie zimowym, o ile gleba nie jest zamarznięta ani pokryta wodą lub warstwą śniegu. Zimowe zabiegi wydają się tym korzystniejsze, że zawartość wody w glebie jest duża i nie ma presji na szybkie odkwaszenie. Przyjmuje się, że im dłuższy czas między wapnowaniem a siewem, tym jony wapnia lepiej przenikną przez całą warstwę orną.

Jak wykonywać wapnowanie gleby?

Do przeprowadzenia zabiegu wykorzystuje się nawozy wapniowe w formie tlenkowej bądź węglanowej. Wapno w postaci węglanowej, szczególnie rekomendowane do gleb lekkich i średnich, uwalnia się wolniej, co sprzyja równomiernej stabilizacji odczynu gleby. Duże znaczenie ma wybór formulacji nawozu. Oferta rynkowa obejmuje zarówno preparaty pylaste, jak i granulowane. Granulat jest łatwiejszy w aplikacji i nie pyli, natomiast drobne cząsteczki nawozu pylastego szybciej reagują z glebą. Oba rozwiązania mają jednak swoje wady. Stosowanie zbyt dużego granulatu może prowadzić do powstania pustych obszarów, natomiast zbyt drobne cząstki są często zwiewane przez wiatr, co skutkuje nierównomiernym rozprowadzeniem na polu.

Jak często wapnować glebę?

Przyjmuje się, że na glebach lekkich zabieg wapnowania powinien być przeprowadzane co 2 lata, natomiast na glebach ciężkich – co 4 lata. Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa opublikował skalę wapnowania gleby, która określa, kiedy zabieg jest wskazany, a kiedy można z niego zrezygnować lub wykonać jedynie w ograniczonym stopniu. Niezależnie od doboru środków należy pamiętać o przeprowadzeniu badania odczynu gleby przed wykonaniem wapnowania. Zbyt szybkie podniesienie odczynu może doprowadzić do jej przesuszenia i przyspieszonej mineralizacji.